Mirosław Orzechowski

Streszczenie:

Artykuł traktuje barwne, autorskie studia akwarelowe Pragi czeskiej jako pretekst do opisu procesu ich powstawania, rozumianego jako badanie niematerialnych cech miejsca, charakteru i nastroju, pozwalających odczytać ducha miejsca - genius loci. Postrzeganie działalności rysunkowej w technice akwarelowej wyłącznie jako tworzenia obrazu plastycznego nie pozwala dostrzec istoty studium rysunkowego. Zmiana podejścia do powstających in-situ rysunków pozwala traktować je jako specyficzne badanie kolorów i kształtów miejsc i przedmiotów. Powstały w wyniku tych studiów obraz pełni rolę zapisu genius loci. Opis źródeł i definiowania wartości genius loci pozwala, aby podjąć analizy wizualne miejsc i obiektów za pomocą obrazów powstałych w wyniku ich obserwacji. Zapis spostrzeżeń, kontemplacji tematu w postaci rysunków akwarelowych stanowi spójny przekaz wizualny informacji o genius loci. Staje się to możliwe, kiedy zmieniamy popularne i powszechne nawet wśród profesjonalnych twórców i badaczy obrazowe podejście do rysunku. Zmiana tego podejścia w kierunku traktowania rysunku, a szczególnie rysunku barwnego jako procesu, podczas którego najważniejsza staje się analiza widoku, a powstały obraz jest jedynie zapisem tej analizy, pozwala traktować rysunek jako metodę badania genius loci. Konkluzją jest wskazanie na istotę procesu powstawania studium barwnego ponad efekt tego procesu zapisany w postaci powstałego rysunku. Podsumowując zebrane doświadczenia studiów barwnych Pragi pochylamy się nad zagadnieniem bezpośredniości poznania i zapisu barwnego, zestawiamy ze sobą materialne i niematerialne aspekty subiektywnych studiów barwnych.

Słowa kluczowe:

rysunek, akwarela, sztuka, barwa, duch miejsca, przestrzeń, architektura.

Summary:

The article presents an innovative method of studying the intangible features of place, character and mood, developed by the author, making it possible to read into the spirit of the place: genius loci through colorful studies made using the watercolor technique. The concept of genius loci in the modern sense is a feature of a place that defines the context for project, investment, social and organizational activities. This is a particularly important element in protecting cultural heritage and designing of conservation activities of historic complexes and individual objects so as to preserve the values perceived in them. The basis for the presented method is the interpretation of the creative process as a cognitive activity. This approach to drawings created in situ allows us to treat them as a special study of the colors and shapes of places and objects, containing their immaterial features, difficult to grasp in rational discourse. In the author's opinion, the resulting image plays the role of a genius loci record and can be part of interdisciplinary research, which is the starting point for valuing and protecting architectural heritage. The presentation of the method described was based on the example of watercolor studies of the capital of the Czech Republic, Prague.

Keywords:

drawing, watercolor, art, color, spirit of place, space, architecture, protection of cultural heritage