Lubow Żwanko, Michał Pszczółkowski

Streszczenie:

Tematem artykułu jest twórczość nieprzeciętnego architekta polskiego pochodzenia, Aleksandra Rzepiszewskiego, związanego przede wszystkim z Charkowem. Według projektów tego architekta w latach ok. 1909-1915 wybudowano w mieście dwadzieścia siedem obiektów różnego przeznaczenia. Dwadzieścia pięć z nich zachowało się do dziś, a siedemnastu nadano status zabytków architektury. Z postacią Rzepiszewskiego wiążą się innowacje w architekturze miasta, które dodały mu oryginalności i elegancji. Architekt zmodernizował charkowską przestrzeń, umiejętnie wdrażając wczesnomodernistyczne idee tworzenia komfortowych warunków życia i pracy. Jako pierwszy zastosował nowy sposób wewnętrznego urządzenia mieszkań poprzez możliwość wykorzystania przesuwnych ścianek. Rzepiszewski był także pierwszym projektantem w Charkowie, który zapoczątkował budowę „domów kompanijnych” z własnymi mieszkaniami, będących prototypem domów spółdzielczych. Charakterystyczny profil dachów, przekrywających projektowane przez niego kamienice, nadał historycznemu centrum Charkowa oryginalną sylwetkę, uzupełniając dominanty cerkiewnych wież.

Słowa kluczowe:

Aleksander Rzepiszewski, Charków, wczesny modernizm, domy kompanijne

Summary:

The subject of this paper is an excellent architect of Polish origin, Aleksander Rzepiszewski, associated mostly with Kharkiv. In the first half of the 20th century, he designed 27 buildings of different use, 25 of which have survived to this day; whereby 17 have been given a status of architectural monuments. The architectural innovations of Rzepiszewski in the city contributed to its originality and elegance. The architect modernized the image of Kharkiv, skillfully applying the ideas of early modernism, which promoted comfortable living and working conditions. He was the first to introduce a new method of arranging flat interiors through the possibility of using sliding walls. Rzepiszewski was also the first architect in Kharkiv who started to design the so-called “cooperative houses” with their own flats. The characteristic profile of the roofs, which cover the tenement houses designed by him, provide the historical center of Kharkiv with an original look, complementing the dominants of orthodox towers.

Key words:

Aleksander Rzepiszewski, Kharkiv, early modernism, cooperative houses