Konrad Grabowiecki, Maciej Kaufman

Streszczenie:

Ruch uniwersytetów ludowych został zainicjowany w połowie XIX wieku w Danii przez N. F. S. Grundviga i trwa do dziś głównie w krajach skandynawskich i Niemczech. Od 1900 roku obecny jest także w Polsce. W związku z przyjętym przez polski rząd programem wspierania uniwersytetów ludowych na lata 2020-2030 ruch ten otrzyma niebawem znaczący bodziec rozwojowy, w tym środki finansowe na rozbudowę istniejącej i tworzenie nowej infrastruktury edukacyjnej. Tymczasem architektura uniwersytetów ludowych nie stała się, jak dotąd, przedmiotem szerszej refleksji naukowej. Niniejszym artykułem chcielibyśmy zainicjować pracę badawczą w tym obszarze wiedzy architektonicznej. Jako metodę obraliśmy studium przypadku projektu rozbudowy Ekologicznego Uniwersytetu Ludowego (EUL) we wsi Grzybów (w województwie mazowieckim). Na podstawie zestawienia i porównania sześciu projektów studenckich wykonanych w 2021 roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej pod naszym kierunkiem i we współpracy z przedstawicielami EUL, przedstawiamy ogólne rekomendacje do projektowania uniwersytetów ludowych. W analizie skupiamy się na trzech kluczowych zagadnieniach: niematerialnych wartościach reprezentowanych przez uniwersytet ludowy, typologii architektonicznej jego siedziby oraz odpowiedzialnej względem środowiska naturalnego technologii budowy.

Słowa kluczowe:

uniwersytet ludowy, edukacja architektoniczna, krajobraz wsi, odpowiedzialne projektowanie

Summary:

The folk high school movement was initiated in the mid-19^th century in Denmark by N.F.S. Grundtvig and continues to this day, mainly in the Scandinavian countries and Germany. It has been developing also on the Polish territory, since the year 1900. In connection with the program adopted by the Polish government to support folk high schools in the years 2020-2030, this movement will soon be given a significant development stimulus, including financial resources for the expansion of the existing and creation of new educational infrastructure. Meanwhile, the architecture of folk high schools has not yet become a subject of broader scientific reflection. We want this article to initiate research in this area of architectural knowledge. We chose as the method a case study of the project for expansion of the Ecological Folk High School (EFHS) in the village of Grzybów (Mazovian Province, Poland). Based on a compilation and comparison of six student projects carried out in 2021 at the Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology under our direction and in cooperation with representatives of the EFHS, we present general recommendations for the architecture of folk high schools. In the analysis we focus on three key issues: intangible values represented by the folk high school, the architectural typology of its base and environmentally responsible construction technologies.

Keywords:

folk high school; project-based learning; architectural education; rural landscape; responsible architecture