Nagroda w tegorocznej edycji Konkursu PKN ICOMOS im. Profesora Jana Zachwatowicza dla absolwenta naszego Wydziału

Fragment opisu pracy od autora: 

Praca ma na celu zwrócenie uwagi na problemy użytkowe, funkcjonalne oraz formalne małych zabytkowych dworców kolejowych. Podjęta została próba znalezienia realnego sposobu ochrony drewnianych zabytków techniki poprzez przeanalizowanie ich sytuacji architektonicznej, funkcjonalnej, a także politycznej i gospodarczej. Zakres badawczo-porównawczy został oparty na drewnianych zabytkowych dworcach kolejowych dawnej Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej i uwzględnia m. in. przystosowanie obiektów zabytkowych do obecnych standardów użytkowych - architektonicznych, projektowych oraz technicznych. Złożoność problemu dotyczy również zróżnicowanego stanu własnościowego budynków, a także ochrony i opieki konserwatorskiej.

Kluczową rolę przy pracy z obiektami zabytkowymi odgrywa możliwie Jak najdokładniejsze badanie historyczne oraz architektoniczne budynku i jego otoczenia. Wśród uwarunkowań współczesnych można wymienić m .in. zmiany własnościowe, dostosowanie przewozów i infra- struktury na potrzeby osób niepełnosprawnych, a także normy, standardy oraz regulacje prawne. Ważną rolę w rewitalizacji starych i mniejszych stacji i dworców kolejowych z pewnością pełnią nowo wprowadzane funkcje, tak aby przyciągnąć większą liczbę użytkowników, a nie tylko po- dróżnych korzystających z dworca na co dzień. Pierwsza część pracy poświęcona jest analizie uwarunkowań historycznych oraz współczesnych. Częścią pracy jest badanie dotyczące sposobów wprowadzania nowych funkcji do budynku oraz tego jak kolejne doraźne i nieprzemyślane re- monty mogą wpłynąć na autentyczność i integralność zabytku, a także na rodzaje zastosowanych przy rewaloryzacji obiektu zabiegów konserwatorskich. Przeanalizowana została sytuacja podobnych drewnianych obiektów służących jako dworce kolejowe w Polsce i Europie, dla których zostało wykonane studium przypadków. Dzięki szersze- mu spojrzeniu na problematykę drewnianych dworców kolejowych opracowane zostały warianty i możliwości rozbudowy zachowanych drewnianych dworców Kolei Nadwiślańskiej z 1877 roku. Po ich analizie zostały wyznaczone trzy możliwe kierunki konserwacji i rozbudowy. Jeden z nich uwzględnia przede wszystkim zasady konserwacji i opieki nad zabytkami, drugi pokazuje możli- wości w przypadku, kiedy remont ma na celu zaspokojenie jak najwięcej potrzeb inwestora oraz najemców. Trzeci, pośredni, ma trudne, choć realne, zadanie połączenia interesu właściciela/ inwestora, konserwatora oraz przyszłych użytkowników.

W części projektowej została zaprezentowana pełna charakterystyka budynku dworca w Gąsocinie oraz wykonana ocena stanu zachowania budynku wraz z waloryzacją konserwatorską. Zwrócona została również uwaga na uwarunkowania formalno-prawne, które regulują wiele istotnych kwestii. Na tej podstawie przygotowane zostały szczegółowe wytyczne oraz założenia konserwatorskie uwzględniające zalecenia, dopuszczenia, zakazy oraz nakazy ingerencji w zabytkowy obiekt. Ta merytoryczna podbudowa posłużyła do ukształtowania się propozycji koncepcji projektowej, której efektem jest opracowany projekt rewaloryzacji dworca kolejowego Gąsocinie. Koncepcja zakłada zachowanie funkcji dworcowej w zabytkowych pomieszczeniach oraz budowę nowych niezależnych konstrukcyjne od obiektu zabytkowego kubatur mieszczących powiązane ze sobą funkcje. Została zaproponowana funkcja Domu Kultury wraz salami warsztatowymi i powierzchniami sklepowymi, a także nieodłącznym elementem kojarzonym przestrzenią dworca - gastronomią.

Koncepcja zagospodarowania uwzględnia zmianę charakteru całego założenia stacyjnego tak, aby cały kompleks był spójny z charakterem zabytkowego dworca kolejowego. W przestrzeni wokół dworca zaprojektowana została m. in. tzw. letnia poczekalnia, miejsca na rowery, odpowiednie skomunikowanie kolei oraz komunikacji autobusowej, parkingi, rampy dla osób niepełnosprawnych oraz dogodnie powiązania budynku dworcowego z peronami. Wśród prac konserwatorskich dotyczących zabytkowego obiektu zalecona została m.in. całko- wita wymiana podwalin, wymiana szalunku oraz konserwacja i uzupełnienie drewnianych detali budynku, w tym nadokienników, podokienników i sterczyn szczytowych.