Klara Kantorowicz, Wojciech Wółkowski

Kościół w Asunach - ostatni projekt Fritza Heitmanna

The Church in Asuny: Fritz Heitmann’s Last Design 

Studia 2023, Tom 6, s. 183-200

doi:10.17388/WUT.2023.0006.ARCH

otrzymano: 2 października 2023 r.
zaakceptowano: 3 listopada 2023 r.
Artykuł jest udostępniany na zasadach licencji Creative Commons BY-NC-ND 4.0.

streszczenie: 

pełny  artykuł: 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

STRESZCZENIE: 

Artykuł przedstawia dzieje gotyckiego wiejskiego kościoła parafialnego (obecnie cerkwi greckokatolickiej) w Asunach [niem. Assaunen] w dawnych Prusach. Jest to niewielka budowla wzniesiona etapami w ciągu XV wieku. Kościół aż do XX wieku zachował niemal w całości swój pierwotny gotycki wygląd. W ciągu ostatnich 120 lat przeszedł natomiast trzy gruntowne przebudowy. Najpierw remont w 1906 roku, później odbudowę po zniszczeniach I wojny światowej, a po II drugiej wojnie światowej przekształcenie na cerkiew greckokatolicką. Pierwsze dwie przebudowy wykonał jeden z najważniejszych architektów zajmujących się architekturą sakralną w Prusach Wschodnich Friedrich (Fritz) Heitmann. Ta, którą zrealizował po zniszczeniach I wojny światowej była też prawdopodobnie jego ostatnią pracą. Analiza tego projektu pozwala wychwycić elementy charakterystyczne dla końcowej fazy jego twórczości, a także dobrze ilustruje jego działalność na polu konserwacji zabytków. Odbudowa kościoła w Asunach była też elementem szerszej akcji od budowy całej prowincji po zniszczeniach I wojny światowej.

SŁOWA KLUCZOWE:

Fritz (Friedrich) Heitmann, gotyk ceglany, Prusy, architektura sakralna, odbudowa po I wojnie światowej, kościół wiejski

SUMMARY:

The article presents the history of the rural Gothic parish church (currently a Greek Orthodox church) in Asuny [German: Assaunen], formerly Prussia. It is a small building erected in stages over the course of the 15th century. The church maintained its original Gothic look almost completely right up to the 20th century. However, it underwent significant remodeling three times over the past 120 years. First, it was subject to renovation work in 1906. Subsequently, it was rebuilt after the destruction of the First World War. Following the Second World War it was converted into a Greek Orthodox church. The first two reconstruction projects were performed by one of the most important architects engaged in religious architecture in East Prussia—Friedrich (Fritz) Heitmann. The work he undertook after the destruction of the First World War was probably his last job. Analysis of his design allows an identification of elements characteristic of the final phase of this creativity. It is also a good illustration of his work in the field of heritage protection. The rebuilding of the church in Asuny was also an element of a broader effort—the reconstruction of the entire province in the wake of the destruction of the First World War.

KEY WORDS:

Fritz (Friedrich) Heitmann, masonry Gothic, Prussia, church architecture, post Worlds War I reconstruction, rural church.